1.Լինա Բո Բարդի/Lina Bo Bardi

20-րդ դարի արդի ճարտարապետության կարկառուն դեմքերից մեկը՝ Լինա Բո Բարդին, ծնվել է Իտալիայում 1914թ-ին: Ճարտարապետի  կրթությամբ իտալուհի Բո Բարդին իր կյանքը նվիրեց իր մասնագիտությանը՝ ուսումնասիրելով դիզայնի սոցիալական հնարավորությունները, և փորձեց խթանել կոլեկտիվ կյանքի նոր կերպին: Նա դիզայնում ուժեղ կոնցեպտների հավերժ փնտրտուքի մեջ էր:

Լինա Բո Բարդիի կարծիքով ճարտարապետության հետ միշտ պետք է հաշվի նստել. «Կառուցելուց բացի նաև պետք է հարմարեցնել ճարտարապետությունն ամենատարբեր իրավիճակներին»,-այսպես էր կարծում Լինան: 1946թ-ին ճարտարապետն ամուսնու՝ Պիետրո Մարիա Բարդիի հետ տեղափոխվեց Բրազիլիա, որտեղ էլ Բո Բարդիի կարիերայում նոր էտապ սկսեց:

Բրազիլիայում Լինան կառուցեց իր հայտնի ապակե տունը, Սան Պաուլոյի արվեստի թանգարանի շենքը և հենց նույն թանգարանի համար ճարտարապետը զբաղվեց նաև կահույքի դիզայնով: Նրա հայտնի աշխատանքներից է նաև 1986թ-ին Սան Պաուլոյի խորհրդանիշներից մեկի «SESC Pompeia» գործարանի վերաթարմեցումը, որն արվեց հենց Բո Բարդիի թեթև ձեռքով, քանի որ նա դեմ էր գործարանի ոչնչացմանը: Դիզայնում իր ռադիկալ մոտեցմամբ և մշտապես արդյունաբերական կտրուկ դիրքորոշմամբ Բո Բարդին ճարտարապետության մեջ թողեց սեփական ոճն ու ձեռագիրը: Ժամանակակից ճարտարապետության մեջ Լինա Բո Բարդին հայտնի է որպես սոցիալիզմի հետևորդ, որը բաց էր էքսպերիմենտների առաջ:

2.Մայա Լին/Maya Lin

Չինացու արմատներով ամերիկացի դիզայներ Մայա Լինը հայտնի է ճարտարապետության, քանդակագործության և լենդ արտի մեջ: Թեև Լինի ամենահայտնի քանդակներն ու ճարտարապետական աշխատանքները պատմական հուշարձաններ են, այնուամենայնիվ նա անմիջական կապ ունի նաև բնության մեջ էքսպերիմենտների հետ: Մայա Լինը 21 տարեկանում այն երիտասարդ կին ճարտարապետն էր, որը հեղինակեց Միացյալ Նահանգների մայրաքաղաք Վաշինգտոնում գտնվող Վիետնամի պատերազմի հուշարձանը: Այն ամերիկացիներին հիշեցնում է զոհված մարտիկների մասին։ Լինի՝ 30 տարվա կարիերայի ընթացքում ստեղծված աշխատանքներում գերակշռում են բնակելի և ինստիտուցիոնալ ճարտարապետությունը, նաև՝ տարբեր արտ-ինստալյացիաները: Լինը լենդ-արտում իր մինիմալ դիզայնով հայտնի է նաև յուրօրինակ պուրակների ձևավորմամբ:

3.Օդիլ Դեք/Odile Decq

Ֆրանսիական ճարտարապետության մեջ Օդիլ Դեք անունով այս կինը հայտնի է որպես «Ֆրանսիական գոթ»: 1979 թվականին Օդիլ Դեքը ֆրանսիական ճարտարապետություն մուտք գործեց ռադիկալ կերպով՝ ներմուծելով նոր, բարձր տեխնոլոգիաների լեզուն: Մուգ կարմիրը Օդիլի հիմնական գույնն է, որը մշտապես նա օգտագործում է իր հեղինակած կառույցներում: Նրա ամենահայտնի էքսպրիմենտալ գործերից է Ֆրանսիական «Frac Bretagne» արվեստի թանգարանը, Փարիզի «Ֆանտոմ» ռեստորանը՝ կրկին կարմիրի ու սպիտակի մեջ: Իր դիզայներական լուծումներով ժամանակակից ճարտարապետներրի ուշադրությանն արժանացավ նաև Օդիլ Դեքի ստուդիոն, որի ճարտարապետական մյուս նախագծերին կարող եք ծանոթանալ այստեղ:

 

4.Ամալ Անդրաուս/Amale Andraos

Կոլումբիայի ճարտարագիտության և կիրառական դպրոցի դեկան Ամալ Անդրաուսը նյույորքցի ճարտարապետ է: Ամալն իր ամուսնու՝ Dan Wood-ի հետ հիմնադրելով WORKac ճարտարապետական ստուդիան՝ զանազան համագործակցությունների միջոցով ներկայացնում է մի շարք քաղաքների ապագային վերաբերող այլընտրանքային սցենարներ: Ամալը ծագումով Լիբանանից է: Նա մշտապես իր հարցազրույցներում նշում է, որ հավատարիմ է հետազոտությանն ու հրատարակություններին: Նրա ստուդիա WORKac-ը կենտրոնացած է քաղաքային, գյուղական և բնության խաչմերուկում ճարտարապետության վերափոխման վրա: Ճարտարապետական ստուդիայի հայտնի աշխատանքներից է Բեյրութի արվեստի թանգարանը, Բրուքլինում գտնվող ճաշարան-խաղահրապարակը, Նյու Յորքի՝ Չայնաթաուն թաղամասում գտնվող «Երեխաների արվեստի թանգարանը»:

5.Մոմոյո Կայիջիմա/Momoyo Kaijima

Տոկիոբնակ Մոմոյո Կայիջիման իր զուգընկեր Յոշիհարու Ծուկամոտոյի հետ հիմնադրելով՝  Atelier Bow-Wow ճարտարապետական ընկերությունը՝ հայտնի է իր էքսպերիմենտալ դիզայնով ընտանեկան և մշակութային ճարտարապետության մեջ: Մոմոյո Կայիջիման հանրային տարածքներում ստեղծում է միկրո ժամանակակից ճարտարապետություն և այդ ամենը համադրում քաղաքային պայմաններին. օրինակ, Գերմանիայի Դարմշտադտ քաղաքում գտնվող« Osthang» նախագծի «Main Hall»-ը կամ «House Plateau»-ն: Կարճ ասած, ճարտարապետ զույգը մինիմալ տարածքում ստեղծում է բնակելի, յուրօրինակ դիզայնով ընտանեկան առանձնատներ:

• 10

---