«Վուդսթոք 1969»-ը դարձավ աննախադեպ իրադարձություն՝ երաժշտական իրականության մեջ. այն ունեցավ ռեկորդային 500 000 հանդիսատես, ավելի ճիշտ՝ գաղափարակից: Վուդսթոքը ոչ միայն փառատոն էր. այն դարակազմիկ իրադարձություն էր, որն ընդառաջեց հիպիների մայրամուտին՝ ինչ-որ տեղ հանդիսանալավ վերջիններիս «կարապի երգը»: Ու այդ «երգը» բարձր էր, աղմկահարույց էր ու անհավանակ. 4 օր Մաքս Յասգուրի կաթնային ֆերմայում, որ դարձան խաղաղության, սիրո ու երաժշտության իսկական տոն: Թվում էր՝ ոչինչ չի կարող ստվերել փառատոնի ֆանտաստիկ մթնոլորտը. չէ՞ որ մարդիկ պատրաստ էին ժամերով մնալ խցանումների մեջ, քանդել ցանկապատերը՝ անխոչընդոտ մուտք գործելու համար, կիսվել սնունդով, սիրով, երաժշտությամբ:  Իհարկե, գործը գլուխ չեկավ նաև առանց արգելված պրեպարատների, խառը «սիրո» ու փոքրիկ, սադրիչ չարաճճիությունների. բայց այս ամենը ոչ միայն չէր փչացնում տիրող էյֆորիան, մի բան էլ՝ դրա անքակտելի մասն էր:

Վուդսթոք. փառատոն, որը կրկնել չի հաջողվել դեռևս ոչ ոքի. նույնիսկ լեգենդար Վուդսթոքի կազմակերպիչներին:

Ֆանտաստիկ քառյակը

… և խոսքը բիթլների մասին չէ: 

Մայքլ Լենգ

Այսօր բարդ է դրան հավատալ, բայց Վուդսթոքն ընդամենը 4 երիտասարդների ձեռքի գործն է, որոնցից ամենամեծն, ի դեպ, ընդամենը 27 տարեկան էր: Ամեն ինչ սկսվեց նրանից, որ Մայքլ Լենգը, որը լրիվ համապատասխանում էր ոտաբոբիկ հիպիի կերպարին՝ իր գանգուր մազերով ու դատարկ գրպաններով, սկսեց երազել մեծ քաղաքներից հեռու-հեռու գտնվող մի կոմունայի մասին, որտեղ երաժիշտները կստեղծագործեին՝ իրենց հաճույքի համար: Իր երազներում Մայքլն արդեն պատկերացնում էր այդ հիպիների դրախտն՝ իր բոլոր գույներով, բայց կար մեկ բայց. փող չկար:

Ու քանի դեռ մեր հոդվածը չի նմանվել հերթական հոլիվուդյան ֆիլմին, որտեղ տղան՝ խուլ արվարձաննից հասնում է անհավանական հաջողության, շարունակենք…

Որոշ ժամանակ անց Մայքլը հանդիպեց Capitol ընկերության ռեպերտուարի գծով փոխնախագահ Արտի Կորնֆիլդին և հաճելիորեն զարմացավ, երբ վերջինիս մեջ գտավ իր համախոհին: Երիտասարդները ոգևորվեցին Վուդսթոքում երաժշտական ​​ստուդիա ստեղծելու գաղափարով, որն իր դռները կբացեր լավ երաժշտության բոլոր կատարողների առաջ: Մնում էր հովանավոր գտնել:

Միևնույն ժամանակ, Նյու Յորքում դեղագործական ընկերության ժառանգ Ջոն Ռոբերթսին և նրա ընկերոջը՝ Ջոեն Ռոզենմանին մի հարց էր տանջում. որտե՞ղ կարելի է շահավետ ներդրում անել: Սեփական գաղափարների բացակայության պատճառով, տղաները մի հայտարարություն տարածեցին New York Times-ով, առ այն, որ «անսահմանափակ կապիտալ ունեցող երիտասարդները հետաքրքիր, օրինական ներդրումային հնարավորություններ և բիզնես առաջարկներ են փնտրում»:

…Ավելորդ է ասել, որ հրապարակումից հետո նրանց գլխին շուռ եկան անթիվ առաջարկներ՝ հեշտ փող փնտրող բազմաթիվ անձանց կողմից: Այդ ամենի ֆոնին, ինչ-որ հրաշքով Ռոբերթսն ու Ռոզենմանը նկատեցին Լենգի ու Կորնֆիլդի նամակը. «Ինչու՞ ոչ»,-մտածեցին նրանք: 4 երիտասարդների հանդիպումից հետո՝ 1969-ի փետրվարին երաժշտական ստուդիա կառուցելու միտքը վերաճեց մեկ այլ, ավելի փառահեղ գաղափարի. կազմակերպել եռօրյա ռոք փառատոն՝ 50,000 մարդու համար, և եկամուտը ներդնել մի մեծ մշակութային կենտրոնի կառուցման գործում, որը կներառի նաև ձայնագրման ստուդիաներ: Այդ օրը նորաստեղծ ֆանտաստիկ քառյակը չէր էլ ենթադրում՝ ինչ բարդությունների է բախվելու: 

Խնդիրներ, խնդիրներ

ու էլի խնդիրներ…

Այսպիսով, չորս երիտասարդներ սկսեցին երաժշտական աննախադեպ փառատոնի կազմակերպչական աշխատանքները: Նրանք անմիջապես հարմար տարածք գտան. արդյունաբերական պուրակ Նյու Յորքի Ուոլկիլ քաղաքի մոտակայքում: Սեփական գումարներով նրանք նաև տոմսեր տպագրեցին. մեկ օրվա համար՝ $7, երկու օրվա համար՝ $13, իսկ երեք օրվա համար՝ $18 արժողությամբ, որոնք վաճառվում էին տեղի փոքր խանութներում և փոստային բաժանմունքներում: Գործ շատ կար: Թվում էր՝ մեր քառյակից յուրաքանչյուրը ժամանակավորապես դարձել է մարդ-նվագախումբ ու անում է ամեն-ամեն ինչ: Անհրաժեշտ էր կարգավորել տարածքի հետ կապված հարցերը, պայմանավորվածություն ձեռք բերել սննդի մատակարարման շուրջ, անհրաժեշտ մարդիկ վարձել՝ սկսած սպասարկող անձնակազմից մինչև անվտանգության աշխատակիցներ և, իհարկե, գտնել երաժիշտներ և համոզել նրանց՝ ելույթ ունենալ անհայտ բեմում:

Համեմատության համար նշենք, որ այսօր նման միջոցառումները կազմակերպում են միջինում 100 մարդուց բաղկացած հսկայական թիմերի կողմից: Սակայն դրանք հեռավոր 60-ականներն էին, երբ մեծ փառատոնների անցկացման մշակույթը դեռևս չէր ձևավորվել. այս տեսանկյունից, տղաները առաջնամարտիկներ էին, որոնց էնտուզիազի մակարդակն, իհարկե, ապշեցնում էր… և որոնց գործն, այդպես էլ չգերազանցեցին՝ նույնիսկ մերօրյա՝ անհամեմատ ավելի լայն հնարավորությունների պայմաններում: 

Վուդսթոք ուղևորվող ավտոբուսին սպասելը, 1969 թվական, օգոստոսի

Սակայն, ինչպես պարզ դարձավ շատ շուտով, միայն էնտուզիազմով գործը գլուխ բերել չստացվեց: Փառատոնի անցկացման վայրի հետ կապված խնդիրներն առաջացան գրեթե անմիջապես: Հենց Ուոլկիլ քաղաքի բնակիչներն իմացան, որ հազարավոր «կեղտոտ հիպիներ» շուտով կհյուրընկալվեն նրանց, սարսափեցին: Նրանք պատրաստ էին պաշտպանել իրենց քաղաքը մինչև վերջ: Թերևս, եթե Վուդսթոքը տեղի ունենար Ուոլկիլի շրջակայքում, կատաղած բնակիչներն ու տեղացի ֆերմերները, երևի, կհարձակվեին իրենց հյուրերի վրա՝ իսկական «արյունոտ ջարդ» կազմակերպելով «զավթիչների» նկատմամբ: Բայց իշխանությունները ժամանակին ձեռնարկեցին համապատասխան գործողություններ ՝ 1969 թվականի հուլիսի 2-ին ընդունելով այնպիսի օրենք, որը, փաստացիորեն արգելեց այդ մասշտաբի համերգ տվյալ տարածքում:

Փառատոնի կազմակերպիչների շրջանումվխուճապ բռնկվեց. խանութները հրաժարվում էին վաճառել Վուդսթոքի տոմսերը, իսկ երաժիշտների հետ բանակցությունները փակուղի էին մտնում: Որպես լրացում՝ տոմսն արդեն գնած մարդկանցից շատերը գումարի փոխհատուցում էին պահանջում: Վուդսթոքը փլուզման եզրին էր: Փառատոնի մեկնարկին մնացել էր մեկուկես ամիս:

Woodstock 1969

Պահն է ձեզ ծանոթացնելու ևս մեկի հետ, առանց որի ո՜վ գիտի՝ Վուդսթոքը իրողություն կդառնար, թե՞ ոչ: Հուլիսի կեսերին, ոմն ֆերմեր Մակս Յագսուրը տղաներին առաջարկեց իր 600 հեկտարանոց կաթնամթերքի ֆերմայի տարածքը: Սա իսկական բախտավորություն էր: Թեև նրանց բավականին նյարդայնացնում էր տեղանքի փոփոխությունը վերջին պահին. նրանք ստիպված էին կնքել ֆերմայի և հարակից տարածքների վարձակալության նոր պայմանագրեր, ինչպես նաև քաղաքում փառատոն անցկացնելու թույլտվություն ստանալ: Ժամանակ չկար: Տղաները ծրագրում էին նախապատրաստական աշխատանքները ավարտել բառացիորեն Վուդսթոքսի մեկնարկի օրը: Սակայն նրանք, այդպես էլ, ամեն բան չհասցրեցին. տոմսարկղերն ու փառատոնի դարպասը մնացին անավարտ:

Ճանապարհը, որը տանում էր դեպի Woodstock 1969

Անսպասելիորեն պարզվեց նաև, որ սպասվող հյուրերի թիվը (50,000 մարդ) քառապատկվել է: Թվում էր, թե դա լավ նորություն է: Բայց ոչ այն կազմակերպիչների համար, ովքեր, առանց այդ էլ, լիքը խնդիրներ ունեն: Պարզ դարձավ նաև, որ պատվիրված սննդի քանակը չի բավարարի բոլորին: Իսկ փառատոնի նախօրեին կազմակերպիչներին տեղեկացրին, որ անվտանգության հետ կապված նույնպես մեծ խնդիրներ կան: 1969 թվականի օգոստոսի 15-ի առավոտյան կաթնամթերքի ֆերմա հասավ երեք մեծ ավտոբուս, որոնցով Վուդսթոք հասած ոստիկաններից յուրաքանչյուրը պատրաստվում էր $50 վաստակել՝ փառատոնի անվտանգություն ապահովելու դիմաց: Ոստիկաններն արդեն պատրաստ էին անցնել իրենց աշխատանքային պարտավորություններին, երբ  իշխանություններից նրանց հայտարարեցին, որ յուրաքանչյուր ոք, որը ներկա կգտնվի փառատոնին, հետագա ծառայության ընթացքում մեծ պռոբլեմներ կունենա: Ոստիկանները հեռացան: Թեև, ոմանք մնացին՝ հորինված անուններով, որպեսզի խուսափեն հնարավոր խնդիրներից. «Մեզ մոտ 8-9 «Միկի Մաուս» կար»,- ասել է տեղի հյուրանոցներից մեկի մատուցողը:

4 օր, որ Ամերիկան չի մոռանա

Woodstock 1969

Չորեքշաբթի օրը՝ փառատոնի մեկնարկից երկու օր առաջ, շուրջ 50,000 մարդ արդեն ճամբարել էր բեմի մոտ: Այս առաջին հյուրերը անվճար մտան Վուդսթոք. նրանք ներս էին մտել ցանկապատի անցքից, որտեղ դեռ չէին հասցրել դարպաս տեղադրել: Կազմակերպիչները պատրաստ չէին իրադարձությունների այս շրջադարձին: Ինչպե՞ս ստիպել հիսուն հազար մարդու դուրս գալ ցանկապատված տարածքից, տոմսեր գնել և վերադառնալ՝ քաղաքակիրթ ճանապարհով: Ակնհայտ էր, որ դա հնարավոր չէր: Բայց դա դժվարության միայն կեսն էր: Նախադեպ ստեղծվեց, և լուրերը, թե հնարավոր է բացարձակապես անվճար հասնել Վուդսթոք, կայծակնային արագությամբ տարածվեցին հարևան քաղաքներում: Արդյունքում, տասնյակ հազարավոր մարդիկ շտապեցին դեպի Մաքս Յասգուրի ֆերմա, և փառատոն տանող ճանապարհներին առաջացան բազմակիլոմետրանոց խցանումներ: Մարդիկ լքում էին իրենց մեքենաներն և քայում դեպի նշանակետը: Շուտով փառատոնի տարածքն առանձնացնող ցանկապատը ամբողջովին տապալվեց: Եվ դրան զուգընթաց, տապալվեցին կազմակերպիչների՝ փող աշխատելու երազանքները: Այնուամենայնիվ, «ծաղիկների երեխաները» հիացած էին. Վուդսթոքն ազատվեց առևտրային հարաբերություններից:

«Ուրբաթ առավոտյան շրջափակման զգացողություն կար. եթե փառատոնին հասնելը շատ դժվար էր, ապա փառատոնից հեռանալը՝ ամբողջովին անհնար». արգելափակված ճանապարհները դժվարություններ էին ստեղծել երաժիշտներին Վուդսթոք հասցնելու համար: Կազմակերպիչները ստիպված էին ուղղաթիռներ վարձել, որպեսզի օգնեն նրանց բեմ դուրս գալ: Հաջորդ օրերին այս ինքնաթիռների առաքելությունը միայն ընդլայնվեց: Ոստիկանությունը, իսկական հրեշտակների նման, ուղղաթիռի խցիկներից ցած էր նետում սնունդ, խմիչք ու անջրանցիկ վերարկուներ, քանի որ բոլորովին անիրատեսական էր ճեղքել ամբոխը՝ գետնի վրա:

Woodstock 1969

Վուդքոսթի սիմվոլներից մեկը

Այնուամենայնիվ, Վուդքոսթը սկսվեց գրեթե ճիշտ ժամանակին: Օգոստոսի 15-ի երեկոյան բեմ բարձրացավ Ռիչի Հեյվենսը. վերջինս իր խմբի հետ պիտի հանդես գար բացման օրը՝ հինգերորդ համարի ներքո: Ելույթը պիտի ընթանար ընդամենը քառասուն րոպե, ինչից հետո բեմ պիտի բարձրանային ուրիշ՝  մեկը մյուսից վառ անուններ: Սակայն Ռիչիին առաջարկեցին առաջինը դուրս գալ բեմ, քանի որ ծրագրում ընդգրկված երաժիշտները ևս հայտնվել էին սարսափելի խցանման մեջ ու չէին կարողանում տեղ հասնել: Իրավիճակը փրկելու այլ տարբերակ չկար:

Ռիչի Հեյվենս

«Ես ունեի նվազագույն կազմով խումբ և նվազագույն թվով գործիքներ, մինչդեռ նրանք պնդում էին` ամենաառաջինը բեմ դուրս գալ: Այնպիսի զգացողություն ունեի, որ այդ ահռելի տարածքն ընդգրկող բազմությունը ուղղակի սպանելու էր ինձ, եթե առաջինը ես բեմ դուրս գայի»,- հետագայում նշել է Ռիչի Հեյվենսը

Արդյունքում, Հեյվենսը ստիպված եղավ ոչ միայն փառատոնը բացել, այլև նվագել՝ մինչև ամողջովին կսպառվեր. չէ՞ որ հանդիսատեսը վանկարկում էր՝ «ևս մի քանի երգ»: Սակայն, այդպես երկար շարունակվել չէր կարող. երգերը սպառվել էին, խմբի երաժիշտներն չգիտեին, թե էլ ինչ պիտի նվագեն: Ու հենց այդ պահին հնչում է Հեյվենսի երաժշտությունն ու ձայնը. պարզ էր՝ հենց այդ պահին նոր երգ էր ծնվում:

«Freedom»-ը իկոնիկ դարձավ. Հեյվենսի ելույթը համաշխարհային մեծ ու դրական արձագանք նվաճեց: Ինքը՝ երաժիշտը, որը փրկեց Վուդքոսթն ու հաջողեց՝ Վուդքոսթի շնորհիվ, ասել է. «Կարծում եմ՝ ազատություն բառը դուրս թռավ բերանիցս, որովհետև ես այդ պահին կանգնած էի հենց ազատությանը դեմ-դիմաց, ես տեսա այն ազատությունը, որը մենք էինք փնտրում, և ամեն մարդ դրան հաղորդակից էր դարձնում նաև մեկ ուրիշին: Ահա թե ինչու ես հենց այդ բառն արտաբերեցի»:

…և մնացածը

Ջիմի Հենդրիքս, Ջենիս Ջոփլին, Ռավի Շանկար, Ջոան Բաեզ, Ջո Կոկեր, Կառլոս Սանտանա և այլք. Վուդսթոքում էին ժամանակի լավագույնները. նրանցից շատերին անհավանական հաջողություն էր սպասվում՝ փառատոնից անմիջապես հետո, շատերի համար Վուդսթոքը ճանապարհ հարթեց դեպի մեծ փառք՝ դարձնելով նրանց դարի լեգենդներ: Բայց եղան նաև նրանք, ովքեր չեկան կամ չկարողացան գալ Վուդսթոք: Հայտնի «The Beatles»-ը հրաժարվեց մասնակցել փառատոնին, քանի որ կազմալուծման եզրին էր: The Doors-ն էլ մերժեց առաջարկը՝ համարելով վուդսթոքը «Մոնտերեյի ռոք փառատոնի ցածրակարգ կրկնություն», թեև, հետագայում փոշմանեց իր որոշման համար: Վուդսթոքի գաղափարը չէր հետաքրքրել նաև Led Zeppelin-ին, քանի որ նրանք չէին ուզում լինել հերթական անունը՝ խմբերի ցուցակում:

Դե իսկ Iron Butterfly ամերիկյան ռոք խումբը պիտի հանդես գար փառատոնին՝ կիրակի օրը, սակայն օդանավակայան ժամանելուն պես պարզ դարձավ, որ տեղ հասնելն անհնար է: Իհարկե, արդյունքում նրանք հասան Վուդսթոք, բայց արդեն ուշ էր. «In a Gadda Da Vida»-ն այդպես էլ չհնչեց լեգենդար փառատոնին:

Հաջորդ անակնկալը սպասվում էր Ջիմի Հենդրիքսին. փառատոնի փակումը պիտի ազդարարվեր Ջիմի Հենդրիքսի կատարմամբ՝ օգոստոսի 17-ին, կիրակի օրը, սակայն կիթառահարը ստիպված եղավ երկար սպասել: Բանն այն է, որ նույն օրը՝ Ջո Կոկերի ելույթից հետո, այնպիսի անձրև ու ամպրոպ սկսվեց, որ կազմակերպիչները ստիպված եղան դադարեցնել շոուն մի քանի ժամով: Հետո վերսկսել, հետո նորից դադարեցնել: Այս ամենի արդյունքում մի շարք խմբեր, առհասարակ, բեմ դուրս չեկան, իսկ Հենդրիքսը ստիպված եղավ սպասել մինչև առավոտյան ութն անց կես: Ինչպես հասկացաք, հենց այսպես եռօրյա փառատոնը չորս օր տևեց:

Սեքս, թմրանյութեր, ռոք ըն ռոլ

«Հազարավոր երիտասարդներ տուն են վերադառնում Վուդսթոքի երաժշտական փառատոնից՝ երեք օր ու գիշեր սեքսի, հաշիշի և ռոքնռոլի հետ ապրելուց հետո»,- այսպես է գրել BBC-ն և սա իրողություն է: Ժամանակի ամենահայտնի խմբերն ու արտիստները, կես միլիոն մարդ՝ երկրի տարբեր անկյուններից, նրանց մեծամասնությունը՝ ազատության ու խաղաղության գաղափարակիրներ, և, իհարկե, ոգելից խմիչքներ, մարիխուանա և ոչ միայն: Բժիշկը, որն այդ օրերին Վուդսթոքում էր վկայել է. «ամենատարածված «գանգատը», որով ինձ դիմում էին գերդոզավորումն էր, երկրորդ տեղում էին ոտնաթաթերի վնասվածքները. հիպիները սիրում են ոտաբոբիկ քայլել»: Այս խոսքերն ապացույց ունեն. վուդսթոքյան չորս օրերի ընթացքում գրանցված մահվան երեք դեպքերից մեկի պատճառն էր հերոինի գերդոզավորումը… երկրորդը տրակտորի տակ էր ընկել, երրորդն էլ ընկել էր մեծ բարձրությունից: Ասում են, որ փառատոնի ընթացքում ծնունդներ նույնպես գրանցվել են. մասնավորապես, որ փառատոնի օրերին գրանցվել է երկու երեխայի ծնունդ:

Ֆերմեր Մաքս Յասգուրը փառատոնի վերջին օրը այսպես դիմեց հանդիսատեսին. «Դուք աշխարհին մի բան ապացուցեցիք՝ այն, որ կես միլիոն երիտասարդ կարող են համախմբվել երաժշտության ու զվարճանալու համար և միայն զվարճանալ ու երաժշտություն լսել, ուրիշ ոչինչ»:

Ավելի ուշ ոստիկանությունը հայտնեց, որ Վուդսթոքին մասնակցել է շուրջ 450,000 մարդ, բայց փառատոնի հյուրերը պնդում էին, որ այդ թիվը հասնում էր 800,000-ի: Վուդսթոքին հաջորդած ինը ամիսների ընթացքում լույս աշխարհ եկավ շուրջ 200,000 ապորինի երեխա. դա սեքսուալ հեղափոխության սկիզբն էր և հիպպի դարաշրջանի ավարտը:

---