Logo

Հունական փոխառությունները հայերենում [918 բառ]

Հեղինակ
Շուշան Մարուքի
00:00 / 11.02.2021ՄՇԱԿՈՒՅԹ
.jpg - Հունական փոխառությունները հայերենում [918 բառ]

Գրաբարը հունարենից փոխառություններ է կատարել մ. թ. 3-4-րդ դարերից սկսած մինչ 10-11-րդ դարերը։ Հունական ազդեցությունը հայերենի վրա հիմնականում կատարվել է գրական-գրքային ճանապարհով, գիտության, գրականության, եկեղեցու միջոցով։

Հունարենից գրաբարի փոխառած 918 բառերի մեծ մասամբ գիտական-գրական, մշակութային, տնտեսական, եկեղեցական-կրոնական բնույթի և բուսական ու կենդանական աշխարհին վերաբերող բառեր են, որոնցից ժամանակակից հայերենում գործածական են 130 բառ, այսինքն` մոտ 14 %-ը։

Ըստ գործածության տարբեր ոլորտների՝ հունական փոխառությունները բաժանվում են մի քանի խմբի՝

  • Մշակութային կյանքին (արվեստ, ճարտարապետություն, գրականություն), արտադրությանը, բնությանը, կենցաղին վերաբերող բառեր՝

ակադեմիա, ամբիոն, ամֆիթատրոն, այբ, անդրի, արգասիք, ափսե, ափսինթ, բաղնիք, բարբարոս, բեմ, գաղափար, գավաթ, դստիկոն, եթեր, երգեհոն, զեփյուռ, զմելին, զմուռս, թատրոն, լաբյուրինթոս, լամպար, լապտեր, լիտր, կաղապար, կամար, կանոն, կարկին, կեմ, կենտրոն, կիթառ, կլիմա, կղմինդր, հյուլե, հյուպատոս, հռետոր, մաթեմատիկոս, մանյակ, մեղեդի, մետաքս, մեքենա, միմոս, մղոն, պանդոկ, պաքսիմատ, պիտակ, պնակ, պոռնիկ, պոետ, պրակ, ռետին, սավան, սատրապ, սիմինդ(ր), սոփեստ, ստամոքս, ստեպղին (գազար), վրձին, տաղանդ, տետր(ակ), տիպ, տիտան, տոկոս, տոմար, տոմս, րոպե, քարտ, քարտեզ, քարտուղար, քրոնիկոն, օազիս, օվկիանոս:

 

  • Կրոնական-եկեղեցական բնույթի բառեր՝ 

աբբա, արքեպիսկոպոս, գայիսոն, եկեղեցի, եպիսկոպոս, թեմ, կաթոլիկ, կաթողիկե, կաթողիկոս, կերոն, կիրակի, կղեր, կոնդակ, հերետիկոս, մատուռ, մարտիրոս, մեռոն, մետրոպոլիտ, պապ (հայրապետ), պատրիարք, սաղմոս, սքեմ, տարտարոս, փիլոն, քղամիդ, քրիստոնյա, օրթոդոքս և այլն։

  • Բուսանուններ՝ անեմոն, անթեմ, անիսոն, դափնի, էբենոս, լիմոն, կեռաս, կիպարիս, կիտրոն, հագնի, հալվե, հակինթ, մեկոն, մեղրապոպ (ձմերուկ), մոլոշ, նարդոս, նարգիզ, պրաս։
  • Կենդանիների անուններ՝ դելփին, կետ, կոկորդիլոս, հիդրա, տառեխ, փասյան, փյունիկ, փոկ։
  • Հանքանյութերի անուններ՝ ադամանդ, ակատ, բյուրեղ, մետաղ, հակինթ, հասպիս, պորփյուր, տրապիզոն։

Աղբյուր՝ Ա. Սուքիասյան, Ժամանակակից հայոց լեզու, Երևան, 2008


Մեզ կարող եք հետևել նաև Telegram-ում
fastnews-ads-banner

Նույն Թեմայով

fastnews-ads-banner

Լրահոս

16:11 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-photo-icon
Աղբյուր․ Սպերցյանը պայմանագրի առաջարկ է ստացել անգլիական ակումբից

16:01 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Արսեն Վենգերի պատասխանը Յուրգեն Կլոպին

15:53 / 11.07.2025 • Խառը մենամարտեր

Դանա Ուայթի երազանքների մենամարտը

15:10 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-photo-icon
Կալուկյանը գոլով նշեց նորամուտը եվրագավաթներում, Օտուբանջոն՝ «Փյունիկի» ռեկորդակիր. Կոնֆերենցիաների լիգայի 2 հանդիպումները՝ 10 փաստով

Բացառիկ
14:51 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Marca. «Ռեալը» համաձայնության է եկել Մունդիալի եզրափակիչը «Բեռնաբեուում» անցկացնելու վերաբերյալ

14:20 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Ռոմանո. Ասենսիոն տեղափոխվում է Թուրքիայի Սուպերլիգա

13:50 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Ինչ է ասել Լուկա Մոդրիչը Վիտինյային

13:49 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Sky Germany. «Բարսելոնան» ամեն ինչ անելու է՝ Ռեշֆորդին ձեռք բերելու համար

13:14 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Էնդրիկը տևական ժամանակ կբացակայի վնասվածքի պատճառով

12:53 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

The Athletic. Հենդերսոնը կարիերան կշարունակի ԱՊԼ-ում

12:06 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Ռոմանո. Մադուեկեն տեղափոխվում է «Արսենալ»

11:47 / 11.07.2025 • Թենիս

«Ուիմբլդոն». Հուլիսի 11-ի խաղերի անոնսը

11:10 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Մոդրիչ. «Միշտ կլինեմ մադրիդիստա»

10:41 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Կուդուսը տեղափոխվեց «Տոտենհեմ»

Պաշտոնական
10:05 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

Ռոմանո. Ալվարո Կառերասը տեղափոխվում է «Ռեալ»

01:06 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-video-icon
ԵԼ. Բիչախչյանի տպավորիչ գոլը հաղթանակ պարգևեց «Լեգիային»

00:56 / 11.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-video-icon
ԿԼ. «Փյունիկը» Սան Մարինոյում պարտվեց «Տրե Ֆիորիին»

00:30 / 11.07.2025 • Բասկետբոլ

fastnews-photo-icon
fastnews-video-icon
Բասկետբոլի Հայաստանի Մ16 հավաքականը հաղթեց և կիսաեզրափակիչում է

23:39 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-video-icon
ԵԼ. Վահան Բիչախչյանը «ռմբահարեց» «Ակտոբեի» դարպասը

23:19 / 10.07.2025 • Բասկետբոլ

fastnews-video-icon
Քրիս Ջոնսը հեռացել է «Վալենսիայից»

Պաշտոնական
22:54 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-video-icon
ԵԼ. Սերոբյանի «Շերիֆը» ջախջախեց «Պրիշտինային»

22:25 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-video-icon
ԿԼ. «Ուրարտուն» առաջին խաղում պարտվեց «Նեմանին»

21:58 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

ԿԼ. «Տրե Ֆիորի» - «Փյունիկ». մեկնարկային կազմերը

21:31 / 10.07.2025 • Բռնցքամարտ

fastnews-video-icon
Պատանեկան ԵԱ. Սուրեն Կատվալյանի և Կամո Վարդանյանի հաղթական մեկնարկը

21:16 / 10.07.2025 • Թենիս

fastnews-video-icon
«Ուիմբլդոն». Իգա Շվյոնտեկն առանց խնդիրների դուրս եկավ եզրափակիչ

20:50 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-photo-icon
Վարազդատ Հարոյանը կարիերան կշարունակի Եվրոպայում

Պաշտոնական
20:41 / 10.07.2025 • Բասկետբոլ

fastnews-photo-icon
fastnews-video-icon
Աղջիկների Հայաստանի Մ16 հավաքականը Եվրոպայի C դիվիզիոնի առաջնության կիսաեզրափակիչում է

20:31 / 10.07.2025 • Բասկետբոլ

fastnews-photo-icon
Բասկետբոլի Հայաստանի Մ20 հավաքականը պարտվել է Վրաստանին

20:11 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-photo-icon
fastnews-video-icon
Թեո Էռնանդեսը` «Ալ Հիլալի» ֆուտբոլիստ

Պաշտոնական
19:40 / 10.07.2025 • Ծանրամարտ

fastnews-photo-icon
Արայիկ Հարությունյանը` Ծանրամարտի միջազգային ֆեդերացիայի նախագահի խորհրդական

Պաշտոնական
19:30 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

ԿԼ. «Ուրարտու» - «Նեման». մեկնարկային կազմերը

19:16 / 10.07.2025 • Թենիս

fastnews-video-icon
«Ուիմբլդոն». Անիսիմովան հաղթեց առաջին ռակետ Սաբալենկային և կարիերայում առաջին անգամ եզրափակիչում է

19:07 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

ՖԻՖԱ. Հայաստանի ազգային հավաքականի դիրքը, առաջատար եռյակը

18:38 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-photo-icon
Էդին Ջեկոն վերադարձել է Եվրոպա

Պաշտոնական
18:05 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-photo-icon
«Ռեալը» պատրաստ է վաճառել Ռոդրիգոյի տրանսֆերային իրավունքը

17:00 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

«ՄՅՈՒ-ից հեռանալու դեպքում նա երկու անգամ ավելի լավ ֆուտբոլ կխաղա»․ Դե Լաուրենտիս

16:30 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-video-icon
«Բրենթֆորդի» ֆուտբոլիստը տեղափոխվեց «Արսենալ»

Պաշտոնական
15:53 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

Globo Esporte. «Ֆլամենգոյի» պաշտպանը տեղափոխվում է իտալական գրանդ

15:18 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

fastnews-video-icon
Մեսին ռեկորդային ցուցանիշ է գրանցել MLS-ում

14:54 / 10.07.2025 • Ֆուտբոլ

Հենդերսոնը հեռացավ «Այաքսից»

Պաշտոնական
fastnews-ads-banner

Հարցում

Աղյուսակներ