«Ֆուտբոլը թիմային սպորտաձև է», «Խաղի ելքը որոշում է ոչ թե 1 ֆուտբոլիստ, այլ ամբողջ թիմը»… Մենք ամեն քայլափոխի հանդիպում ենք այսպիսի արտահայտություններ: Չհամաձայնել սրանց հետ, իհարկե, սխալ է: Սակայն միևնույն ժամանակ պետք է գիտակցենք, որ ակումբը, թիմը, հավաքականն ու առհասարակ ֆուտբոլը մասսայականացնում են ու սիրելի են դարձնում են անհատները, իսկ առանձին դեպքերում՝ անհատը: Հայաստանում դա առավել լավ է արտացոլվում, քանի որ հենց Հենրիխ Մխիթարյանի շնորհիվ մեր երկրում սերը դեպի ֆուտբոլը աճեց մի քանի անգամ:
«Ֆուտբոլի մոլախոտը». Ինչո՞ւ պետք է իսպառ վերացնել անհատական մրցանակները
1. Ֆուտբոլում անհատական մրցանակը խաղացողների լավագույն մոտիվացիան է
«Ֆուտբոլը թիմային մարզաձև է» արտահայտությունը բացարձակապես չի արգելում կազմակերպություններին անհատական մրցանակների սահմանել ու հանձնել: Նույն բանը կարելի է ասել նաև սպորտից դուրս մյուս ոլորտների մասին: Այո, կան դժգոհություններ, երբ «Օսկար» մրցանակաբաշխության ժամանակ դերասաններից/դերասանուհիներից մեկը պարգևատրվում է բոլորիս շատ հայտնի արձանիկով: Չէ՞ որ ամբողջ ֆիլմի վրա աշխատում է հսկայական անձնակազմ, իսկ գլխավոր դերերը մեկի փոխարեն մի քանիսն են: «Կանաչ մղոն» ֆիլմում հավասարազոր ֆանտաստիկ են իրենց դերերը տանում Թոմ Հենքսն ու երջանկահիշատակ Մայքլ Կլարկ Դունկանը: Բայց մրցանակը տրվում է նրանցից մեկին: Հետո՞ ինչ: Դրանով մեկի մեծությունը մյուսի հանդեպ չի հաստատվում չէ՞: Ֆուտբոլում ևս նույն պատկերն է՝ անհատական մրցանակը խաղացողների լավագույն մոտիվացիան է: Ասում են, որ, մրցանակները ստանում են միայն գոլ խփողները: Սուտ: «Լեսթերի» չեմպիոնության տարում թիմի լավագույն ֆուտբոլիստի կոչումը ստացավ Նգուլո Կանտեն: Եվրոպա լիգայի նախորդ խաղարկության լավագույն ֆուտբոլիստի մրցանակը նվաճեց Պոլ Պոգբան: Կարելի է թվել անվերջ:
2. Առանցքային ու անփոխարինելի ներդրում ունեցողները պարտադիր պիտի պարգևատրվեն
Նախորդ տասնամյակում, իհարկե, թիմերն ավելի շատ էին շեշտը դնում մեկ առանցքային խաղացողի վրա: Ժամանակին «Ռեալն» իր խաղն ու կյանքը չէր պատկերացնում առանց Ռաուլի, «Ֆիորենտինան» առանց Բատիստուտայի 0 էր, «Լիվերպուլն» էլ Օուենի բացակայությամբ լրիվ միջակ թիմ էր: Ժամանակի ընթացքում ֆուտբոլը, զարգացավ, մասնագետները խաղը սկսեցին կառուցել մի քանի խաղացողի շուրջ, որ առանցքայիններից մեկի կորուստը չզգացվի: Բայց միևնույնն է՝ «Բարսան» առանց Մեսիի այլ թիմ է, «Ռեալն» առանց Ռոնալդուի բացարձակ այլ խաղ է ցույց տալիս: Նրանց՝ երկար ժամանակով դուրս մնալու դեպքում Չեմպիոնների Լիգայում, օրինակ, ՊՍԺ-ի հետ մրցակցելն անիմաստ կլինի: Ներքին առաջնությունում «Բետիսներին» ու Խիխոնի «Սպորտինգին» կարելի է հաղթել բարձր կարգի շնորհիվ, բայց ոչ ավելին: Ուստի նրանց դերը թիմի կյանքում ու խաղում մեղմ ասած, մեծ է: Միայն դրա համար նրանց անհատական մրցանակ շնորհելը բացարձակ անհրաժեշտություն է: 2005-ին «Լիվերպուլը» շրջեց «Միլանի» հետ խաղը, բայց ամեն ինչ սկսեց ու տարավ իր հետևից Սթիվեն Ջերարդը: Այլ հարց է, թե ինչու նա չստացավ «Ոսկե գնդակը»:
3. Մարկետինգ ու գովազդ, խելահեղ եկամուտներ ու բոնուսներ
Յուրաքանչյուր կազմակերպություն ինչ-որ անհատական մրցանակ սահմանելուց մտածում է ճիշտ գովազդի, եկամուտների մասին: Նույն France Football ընկերությունը, որի խմբագրությունում աշխատում է 10 հոգի, գոյատևում է հենց այդ մրցանակի շնորհիվ: Շահույթի տեսանկյունից այն հսկայական գումարներ է բերում ակումբներին ու ֆուտբոլիստներին, ովքեր մասնակցում են մրցանակաբաշխությանը: Պետք չէ մոռանալ, որ բուն «Ոսկե գնդակի» նվաճումը հաստացնում է և ստացող ֆուտբոլիստի, այլև թիմի դրամապանակը մի քանի միլիոն եվրոյով: Բազում ֆուտբոլիստներ, այդ թվում Նեյմարը, Մբապեն ու Մարսիալը, իրենց պայմանագրերում ունեն պարգևավճարների մասին բազում կետեր:
Հ.Գ. Ցանկացած պարագայում, երբ մրցանակը հանձնվում է դրա համար պայքարող 2 մասնակիցներից մեկին, լինելու են դժգոհություններ: Եվ դա սովորական երևույթ է, քանի որ նման պարագայում միշտ էլ ի հայտ է գալիս սուբյեկտիվության գործոնը, ինչպես եղավ Ռաուլ-Օոուեն, Ռոնալդու-Ռիբերի և Մեսսի-Չավի/Ինյեստա մրցակցությունների դեպքում:
Ռոբերտ Գասպարյան
