![Ալիս Մանրո. Կյանքի սիրույն [հատված «Ամունդսեն» պատվածքից] 978 9939 68 458 1B 1 - Ալիս Մանրո. Կյանքի սիրույն [հատված «Ամունդսեն» պատվածքից]](https://www.vnews.am/uploads/uploads/2019/03/978-9939-68-458-1B-1.jpg)
Սպասասրահում ընտրում եմ այն նստարանը, որը նայում է կայարանի մուտքի դռներին: Որպեսզի եթե գա, հետ գալը տեսնեմ: Կգա ու կասի, որ սա կատակ էր: Կամ փորձություն էր, որ միջնադարյան դրամաներում է պա տահում:
Կամ գուցե միտքը փոխի: Մայրուղիով գնալիս նայի քարերին փռված գարնանային գունատ լույսին, որին մի շատ կարճ ժամանակ առաջ միասին էինք նայում: Իր ան միտ արարքին հանկարծ հասու դառած՝ մեքենան ճանա պարհի կեսից ետ շրջի ու գա կատաղի ընթացքով:
Ամենաքիչը մեկ ժամ կա Թորոնթոյի գնացքի կայարան գալուն, բայց եղածը մի ժամանակ էլ չէ, եթե վերցնես: Ու նույնիսկ հիմա երևակայությունը տեսարաններ է նկարում գլխիս մեջ: Ես գնացք եմ բարձրանում այնպես, կարծես ոտքերիս շղթաներ լինեն: Դեմքս պատուհանին եմ հպում ու նայում եմ կառամատույցին, երբ հնչում է մեկնումի սուլոցը: Նույնիսկ հիմա՛ դեռ ուշ չէ գնացքից դուրս ցատկելու համար: Ցատկեմ ու կայարանի միջով փողոց վազեմ, որտեղ նա հենց նոր կանգնեցրել է մեքենան ու աստիճաններով վերև է սուրում՝ մտածելով՝ չուշանամ, աստված իմ, չուշանամ:
Վազում եմ նրան ընդառաջ՝ չուշանամ:
Ի՞նչ է այս իրարանցումը, ճիչուկանչը, բղավոցը. ուշացողների մի հորդա բռնել է նստարանների միջուղին: Ավագ դպրոցի աղջիկներ են՝ սպորտային համազգեստով, ցնծում են իրենց սարքած իրարանցման վրա: Վագոնավարը դժկամորեն շտապեցնում է, ու ամեն մեկն հերթով մագլցում է իր տեղը:
Նրանցից մեկը՝ ամենաբարձր ճղավողը, Մարին է: Դեմքս շրջում եմ ու էլ չեմ նայում նրանց:
Բայց էս է, անունս է կանչում ու հարցնում է՝ որտեղ էի:
Այցելել էի մի ընկերոջ, ասում եմ:
Նա դրմփում է կողքիս նստարանին ու պատմում, որ բասքեթբոլի մրցման էին Հանթսվիլի դեմ: Իրարուտոցի էր: Պարտվեցին:
— Կրվեցինք, չէ՞,— գոռում է ակնհայտ ցնծությամբ, ու մյուսները քռքռում ու մռլտում են: Հաշիվն է ասում, որն իսկապես ամոթալի է:
— Հագած–կապած ես,— ասում է: Բայց շատ պետքը չէ, բացատրություններս լսում է՝ առանց իրական հետաքրքրության:
Հազիվ թե նկատում է, երբ ասում եմ, որ Թորոնթո եմ գնում՝ մեծ ծնողներիս տեսության: Նշում է միայն, թե պիտի որ շատ ծեր լինեն: Ալիստերի մասին ոչ մի բառ: Ոչ մի վատ բառ նույնիսկ:
Մոռացած չի լինի: Պարզապես հավաքել է տեսարանն ու իր նախկին եսերի հետ մեկտեղ ներքնահարկն է նետել: Կամ գուցե իսկապես այնպիսի մարդ է, որ նվաստացման դեմ ելնելու շրջահայացություն չունի:
Հիմա նրան երախտապարտ եմ, նույնիսկ եթե այն պահին այդպիսի բան զգալու ի վիճակի չէի: Մենակ, ինքս ինձ հետ թողնված՝ ի՞նչ քայլի կարող էի դիմել, երբ Ամունդսեն հասնեինք: Վեր կենալ, գնացքից թռչել դուրս, վազել նրա տուն ու պահանջել՝ ինչո՞ւ, ինչո՞ւ: Հավիտյան ամոթ էր լինելու: Իրականում կանգառն Ամունդսենում հազիվ հերիքեց, որ թիմն իրեն հավաքի ու դիմավորելու եկած մարդկանց պատուհանները ծեծելով ձեռքով անի, մինչ վագոնավարն անդադար զգուշացնում է, որ եթե չարագացնեն, Թորոնթո են գնալու:
Տարիներ շարունակ մտածում էի, որ մի օր դիմացս է դուրս գալու: Թորոնթոյում էի ապրել ու ապրում: Ինձ թվում էր՝ ամեն մեկն էլ ի վերջո Թորոնթո է ընկնում, թեկուզև կարճագույն ժամանակով: Իհարկե, սա չէր նշանակում, որ այդ դեպքում կհանդիպեիր այդ մարդուն, եթե ինքդ հանդիպում չկազմակերպեիր:
Բայց այդ բանը պատահեց: Ամբոխալի մի փողոց հատելիս, որտեղ չէիր կարող անգամ քայլերդ դանդաղեցնել: Հակադիր ուղղություններով: Իրար հառված աչքեր, միևնույն պահին՝ ժամանակից խունացած մեր դեմքերին՝ միայն մերկադեմ զարմանք:
Նա բղավեց՝ ինչպե՞ս ես, ես պատասխանեցի՝ լավ: Հետո տեղը գցելու համար ավելացրի՝ երջանի՛կ:
Այդ պահին դա միայն ընդհանուր առմամբ էր ճիշտ: Ամուսնուս հետ մի ջլատող անդաշնության մեջ էինք՝ կապված նրա երեխաներից մեկի կուտակած պարտքերը ինքներս մարելու հետ: Այդ օրը գնացել էի արվես տի մի ցուցադրության՝ գլուխս այդ մտքերից մաքրելու ու հանգստանալու:
Նա պատասխանեց.
— Ապրե՛ս:
Դեռ թվում էր, որ կարող ենք մեզ ազատել ամբոխից ու մի քանի վայրկյանից միասին քայլել: Բայց կարող էինք նաև շարունակել մեր վստահ քայլերը՝ ամեն մեկս մեր բռնած ուղղությամբ: Ինչը և արեցինք: Ոչ շնչասպառ հևոց, ոչ ուսիս դրված ձեռք, երբ մայթին հասնեինք: Միայն այդ առկայծումը, որ ընդամենը մի ակնթարթ տեսա, երբ աչքերից մեկը չռվեց: Ձախ աչքն էր, միշտ ձախը, ոնց հիշում էի: Ու այնքան տարօրինակ տեսք ուներ միշտ՝ զգոն ու քննող, կարծես մի ամբողջ անհնարինություն էր պատահել իր հետ, այնպիսին, որ կարող էր նույնիսկ ծիծաղ հարուցել:
Իսկ ես, ես բան էի զգում, որ նման էր Ամունդսենից հեռանալուց զգացածիս, երբ գնացքը տանում էր ինձ՝ շշմածության ու անհավանականության միջով:
Ոչինչ չի փոխվում սիրո հարցում, իսկապես:
տես նաև՝
Ալիս Մանրո. պատմվածքներ՝ կյանքի սիրույն
անգլերենից թարգմանեց Աննա Դավթյանը
«Զանգակ» հրատարակչություն, 2016