Հայ-հրեական ծագումով ռուս գրող Սերգեյ Դովլաթովը 20-րդ դարավերջի ռուսալեզու ամենաընթերցվող գրողներից է։ Բայց ապրելով իր հայրենիքում՝ նա չկարողացավ ընթերցողին հասցնել իր ստեղծագործությունները. դրանք լույս տեսան միայն ԱՄՆ արտագաղթից հետո և Ռուսաստանում սկսեցին տպագրվել միայն 80-ականների երկրորդ կեսին, որից հետո հսկայական ժողովրդականություն ձեռք բերեցին։
Նրա պատմվածքներում աբսուրդը գործում է որպես մարդկային ճակատագրի հիմք։ Նրա հերոսները՝ սովորական, առաջին հայացքից աննկատ թվացող մարդիկ, ներկայացվում են վառ ու անկրկնելի՝ հենց իրենց անփութության ու թեթևամտության պատճառով։
Դովլաթովը ոչ ոքի ոչինչ չի սովորեցնում և ոչ ոքի չի դատում։ Նա չունի «դրական» ու «բացասական» հերոսներ, ամեն ինչ կախված է տեսակետից։ Որովհետև սրա մեջ է կյանքի գլխավոր ճշմարտությունը։ Դովլաթովի հումորային և միևնույն ժամանակ տխուր արձակը դարձավ դասական և, ինչպես ցանկացած դասական, առածների և ասացվածքների տեսքով հասավ ժողովրդին:
**
Կնոջ հետ զրույցում մի ցավալի պահ կա. դու փաստեր, փաստարկներ ես բերում։ Դիմում ես տրամաբանությանը և ողջախոհությանը։ Եվ հանկարծ հայտնաբերում ես, որ նրան զզվելի է անգամ քո ձայնը։
**
Այնքան չեն միավորում սերը, ընկերությունը, հարգանքը, որքան ընդհանուր ատելությունն ինչ-որ բանի նկատմամբ:
**
Արժանապատիվ մարդն այն է, որը վատ բաներ է անում առանց հաճույքի:
**
Մարդկանց մեծ մասն անլուծելի է համարում այն խնդիրները, որոնց լուծումն իրեն չի բավարարում։
**
Մարդիկ սիրում են ոչ թե ազնիվ, այլ բարի մարդկանց։ Ոչ թե համարձակ, այլ՝ զգայուն։ Ոչ թե սկզբունքային, այլ՝ զիջող: Մի խոսքով՝ անսկզբունքային մարդկանց։
**
Մարդը սովոր է ինքն իրեն հարցնել՝ ո՞վ եմ ես։ Լինի գիտնական, ամերիկացի, վարորդ, հրեա, ներգաղթյալ... Բայց պետք է միշտ ինքդ քեզ հարցնես՝ հո կե՞ղտ չեմ ես։
**
Կանանց փո՛ղը չի գրավում։ Ո՛չ մեքենաները, ո՛չ զարդերը: Ո՛չ ռեստորանները և ո՛չ էլ թանկարժեք հագուստը: Ո՛չ ուժը, հարստությունը և էլեգանտությունը: Այլ այն, թե ինչն է մարդուն դարձրել հզոր, հարուստ ու էլեգանտ։ Ուժը, որով օժտված են ոմանք, իսկ մյուսները՝ իսպառ զրկված։
**
Մենք անվերջ կշտամբում ենք ընկեր Ստալինին։ Եվ, այնուամենայնիվ, ուզում եմ հարցնել՝ ո՞վ է գրել այդ չորս միլիոն մատնությունը (донос)։
**
Միակ ազնիվ ճանապարհը սխալների, հիասթափությունների ու հույսերի ճանապարհն է։
**
Ինչ ինչ, բայց միայնությունը բավարար է: Փողը, օրինակ, արագ սպառվում է, միայնությունը՝ երբեք․․․
**
Խենթություն է ապրել մի տղամարդու հետ, որը չի հեռանում միայն այն պատճառով, որ ծույլ է...
**
Քայլում էի ու մտածում՝ աշխարհը խելագարության մեջ է: Խենթությունը նորմ է դառնում։ Նորմը զարմանքի զգացում է առաջացնում:
**
Գիտե՞ս, թե որն է ամենակարևորը կյանքում: Գլխավորն այն է, որ կյանքը մեկն է։ Անցավ րոպեն ու վերջ։ Չի լինի ուրիշը...
**
Որքան անհույս է նպատակը, այնքան խորն են զգացմունքները:
**
Սերը երիտասարդության համար է: Զինվորական անձնակազմի և մարզիկների համար... Իսկ այստեղ ամեն ինչ շատ ավելի բարդ է։ Դա սեր չէ, դա ճակատագիր է:
**
Ծխում եմ միայն հարբած ժամանակ: Իսկ խմում եմ անընդմեջ: Հետևաբար, շատերը սխալմամբ կարծում են, թե ես ծխում եմ։
**
Աստծուց ավելին չեն խնդրում։
**
Փողը հաշվեցի՝ առանց ձեռքս գրպանիցս հանելու։
**
Չկա ավելի մեծ ողբերգություն տղամարդու համար, քան բնավորության իսպառ բացակայությունը:
**
Ես նախընտրում եմ լինել միայնակ, բայց ինչ-որ մեկի կողքին...
**
Ես վաղուց մարդկանց չեմ բաժանում դրականի և բացասականի։ Իսկ գրական հերոսներին՝ առավել ևս։ Բացի այդ, ես վստահ չեմ, որ կյանքում հանցագործությանն անխուսափելիորեն հաջորդում է ապաշխարությունը, իսկ սխրագործությանը` երանությունը: Մենք այն ենք, ինչ մեզ զգում ենք։
**
Կարծում եմ՝ սերն ընդհանրապես չափեր չունի։ Կա միայն այո կամ ոչ:
**
Նորմալ է հյուր գնալ, երբ հրավիրված ես: Սարսափելի է հյուր գնալ, երբ քեզ չեն հրավիրում։ Այնուամենայնիվ, ամենալավն այն է, երբ հրավիրում են, բայց չես գնում։
**
Ընտանիքն այն է, երբ ձայնից կարող ես գուշակել, թե ով է լոգանք ընդունում ցնցուղի տակ:
**
«Կյանքը գեղեցիկ է և զարմանահրաշ»․ այսպես ընկեր Մայակովսկին բացականչեց իր ինքնասպանության նախօրեին: